Matthew 5

Potena꞉ hata꞉ waleeke pi

1Yesuma꞉ mo mombelemeke wanda꞉hali handaata꞉ oli peiyene a꞉meiya pua pitiekeme. Kutu pina꞉ ipika꞉ hoki nane tolu haemeke haliweki a꞉pa ipiki hopa꞉liao haemeketa꞉ 2ipikana꞉ma꞉ iki pa꞉ta꞉ pi kini pu mea walolo alota꞉

Ota꞉ epeke ta꞉na꞉ma꞉ homa꞉la꞉eki

(Luku 6꞉20-23)

3Mandane wanda꞉hali epi ikana꞉ma꞉ ika꞉ pukima꞉ Ya temoko teketa꞉ natehali halome hone u haemeka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto wanda꞉halita꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Mo hepenina꞉ Kilu Tombuao Hala꞉ ekita꞉ ika꞉ ekie.
4Mo e̱ tapu tapu hata꞉ pukima꞉ homo haleme wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Ika꞉ pukita꞉ Koda꞉ma꞉ epeaalieke.
5Homu pea hao haleme wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Koda꞉ma꞉ pi la꞉ ula꞉ ekita꞉ ikana꞉ma꞉ milimikie.
6Koda꞉na꞉ hone pa꞉la꞉eki puluekema꞉ na꞉na꞉ na꞉na꞉ma꞉ homa pu haleme wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Iki pa꞉ta꞉ Koda꞉ma꞉ ota꞉ ana꞉na꞉ ana꞉ lawaalieke.
7Mandane wanda꞉hali pa꞉ta꞉ a꞉ta꞉ma꞉ homo haleme wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Koda꞉ma꞉ iki pa꞉ta꞉ make a꞉ta꞉ma꞉ homilieke.
8Ika꞉ puki pa꞉ta꞉ ala꞉ta꞉ ma꞉nda꞉ na talena꞉ leke wamo pea haleme wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Koto wanda꞉halima꞉ta꞉ Koda꞉ handilimikie.
9A꞉nda꞉ ape kakeneli homao hala꞉ wanda꞉halima꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Koto wanda꞉halita꞉ Koda꞉ma꞉ Ya wekiwandikie lelieke.
10Ika꞉ Koda꞉na꞉ hone pa꞉la꞉eki peaaseme ekina꞉ kone mandane wanda꞉halima꞉ iki pa꞉ta꞉ tandamanu halemeka꞉na꞉ta꞉
kota꞉ ikana꞉ma꞉ta꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo halememe.
Mo hepenina꞉ Kilu Tombuao Hala꞉ ekita꞉ ika꞉ ekie.
11Ikita꞉ ya hoki nane tolu haleme ekina꞉ mandane wanda꞉hali ika꞉ pima꞉ iki yaala꞉ma꞉ homao make iki pa꞉ta꞉ tanda ku make ika꞉ biki hoeyaaluekema꞉ hoke ba꞉sa꞉ pitolo yayapiki pimanu sa꞉mba꞉lao pitolo haena꞉ kone kota꞉ 12pa pina꞉ma꞉ ikana꞉ma꞉ta꞉ pa epeke puki haaso hata꞉ ta꞉na꞉ma꞉ homo hapa꞉peke. Pa ekipeke. Ika꞉ mulu peleme yenki tieketa꞉ oli hepeni nane wiawala꞉me. Do iki pa꞉ta꞉ kita꞉la꞉ tanda tupa꞉ kone mo hande amba꞉ haemeke potopede haliweki pa꞉ta꞉ make tanda halo haemekeme.

Epi pita꞉ Pa̱a̱ yaapo

(Maka 9꞉50,Luku 14꞉34-35)

13Ikita꞉ do kenke wanda꞉halina꞉ epi halememe. Koto pelemepate mo epina꞉ tende pa꞉la꞉eki a꞉nda꞉ alu pia꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ikana꞉ma꞉ mo epina꞉ tende paa peaapeke na ya꞉la꞉me. Mo tende alu pa꞉la꞉ epita꞉ pa alema꞉ handa꞉la꞉me. Kutu pia꞉ka꞉na꞉ta꞉ bao wanda꞉hali ankema꞉ tumba tumba pea pomu halimikie. 14Ikita꞉ do kenke wanda꞉halina꞉ pa̱a̱ halememe. Mo peiyene elinina꞉ hala꞉ daonita꞉ a꞉mbao hapeke na ya꞉la꞉me. 15Ma꞉nda꞉ma꞉ ipika꞉ ola꞉pake ka꞉wata꞉ mo disi kawaso tiekema꞉ a꞉mbao na wilieke. Kotoeki na pikita꞉ mo da pa꞉ta꞉ pila꞉ wanda꞉hali paeyao pa꞉ta꞉ pa̱a̱ peaena꞉ mo teipolo manda wilieke. 16Koto tupa꞉ kone wanda꞉halima꞉ ika꞉ epeke haumanu handolo hata꞉ ika꞉ hepeni hala꞉ Apa꞉ pa꞉ta꞉ yeiya꞉ lawaena꞉ma꞉ paeyaoma꞉ handena꞉ ika꞉ pa̱a̱ peapeke haumanu pu hapa꞉peke.

Pi ula꞉ ekina꞉ mana꞉ pimanu waleekeeki

17Mo hande Mosesina꞉ Pi Ula꞉ ekimanu make o Potopede haliwekima꞉ walemeke pimanu make paeyaluekema꞉ a꞉pa꞉la꞉me hone na wia꞉pa꞉peke. Koto ika꞉ walemeke mana꞉ pimanu paeyaaluekema꞉ dia꞉ ya꞉pate pa yawaluekema꞉ epolome. 18Ota꞉ pi alome. Oli hepeni do kenke yaapo a̱i̱ na paeke pa ula꞉ tomona꞉ta꞉ mo Mosesima꞉ la꞉ wieke pi ula꞉eki wape pea ula꞉ pi homeke siki make o tombo hodikali siki make ma꞉nda꞉ amba꞉la ota꞉ na alu pilieke. Kotoeki na pikita꞉ do kenke ya yaapo paelia꞉ natena꞉ mandake paeyaena꞉ pa wilieke. 19Kutu piliepate pa hali homeke ma꞉nda꞉ma꞉ mo Lo Pi Ula꞉ ekina꞉ hosiki pi siki kone yoka꞉ mea bao make o mandane wanda꞉halima꞉ make kutu pina꞉ wala꞉ tiaeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ipika꞉ bikita꞉ oli hepenina꞉ Kilu Tombuao Hala꞉eki pa꞉ta꞉ta꞉ ota꞉ hosiki siki ya꞉lieke. Pate pa hali homeke ma꞉nda꞉ma꞉ mo Lo Pi Ula꞉eki miniki hata꞉ mandane wanda꞉halima꞉ make kutu pina꞉ wala꞉ tiaeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ipikana꞉ma꞉ oli hepenina꞉ Kilu Tombuao Hala꞉ ekina꞉ biki tieke milieke. 20I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ ota꞉ pi alome. Ika꞉ hauna꞉ tikitiki pa꞉la꞉ ekima꞉ta꞉ mo hande Pa꞉tisi haliwekina꞉ hau pita꞉ mo Lo Pi Ula꞉eki wala꞉la꞉ haliwekina꞉eki make ota꞉ lombei na pia꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ikita꞉ mo hepenina꞉ Kilu Tombuao Hala꞉eki pa꞉ta꞉ ota꞉ pua꞉peke na yelimikie.

Mineke panka꞉la꞉ ekina꞉ mana꞉ pimanu waleekeeki

21Amba꞉ hande ika꞉ mei tonu pa꞉ta꞉ la haleeke yeke opu haleme pita꞉ dupa. Hali ma꞉nda꞉ ota꞉ na lu homaapeke. Lu homaekena꞉ta꞉ kota꞉ neketa꞉ pi yokaaluna꞉ mea halieke leekepate 22Pa ameta꞉ I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ alota꞉ Epima꞉ ipika꞉ yankeke pa꞉ta꞉ mineke pankea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ipikita꞉ pi yokaaluna꞉ mea haena꞉ lelieke. Kutupa hali ma꞉nda꞉ epima꞉ ipika꞉ yankeke pa꞉ta꞉ alota꞉ Neketa꞉ I̱ma꞉ dopi taapeke ekie lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto someta꞉ Ka̱le̱sete tieke pa꞉ta꞉ mea haena꞉ lelieke. Kutaa make ma꞉nda꞉ epima꞉ ipika꞉ yankeke pa꞉ta꞉ alota꞉ Neketa꞉ you hoke hone wopu na wiki someo lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto someta꞉ ti to hala꞉ pa꞉ta꞉ pua꞉peke ya꞉la꞉eki teke pa꞉ta꞉ hala꞉me.

23Koto ekina꞉ta꞉ nakana꞉ma꞉ naka꞉ pa hameke hala꞉pekeeki Koda꞉na꞉ oloda pa꞉ta꞉ mea ipulu hata꞉ naka꞉ honema꞉ Ya kamema꞉ta꞉ I̱ pa꞉ta꞉ ka꞉nda꞉ piki pi ma꞉nda꞉ ala꞉me hone wika꞉na꞉ta꞉ 24kota꞉ naka꞉ mo pa hameke hala꞉pekeeki koto pa꞉ta꞉ kone mina꞉pa꞉laota꞉ koto kone a̱i̱ la꞉ka꞉la pua naka꞉ kame yaapo a꞉nda꞉ pelia꞉pa꞉peke. Kutupa paeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ la꞉ka꞉la a꞉pa mo naka꞉ pa hameke hala꞉pekeeki Koda꞉ pa꞉ta꞉ hala꞉peke.

25Hali ma꞉nda꞉ma꞉ neke yaapo pi yokaalu puluekema꞉ hatuku pea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto pota꞉na꞉ pulu hata꞉ kone ipiki yaapo koto kone tikitiki yao epeapa꞉peke. Kotoeki na pika꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ipikana꞉ma꞉ neketa꞉ mo pi yokaalu pita꞉la꞉ ekina꞉ you hali pa꞉ta꞉ halieke. Kutaa mo you halima꞉ta꞉ mo polisi haliweki pa꞉ta꞉ neke halieke. Kutu pia꞉ka꞉na꞉ta꞉ mo polisi haliwekima꞉ neke dipula mea pitalieke. 26Koto pa꞉ta꞉ta꞉ naka꞉ pu hauna꞉ yenki paeyao ota꞉ a̱i̱ na haleka꞉na꞉ta꞉ pa pitu halipikie.

Tooli ka꞉taasa꞉ ekina꞉ mana꞉ pi waleekeeki

27Amba꞉ la꞉ wimiki pi opu haleme pita꞉ dupa. Tooli ka꞉taasa꞉ hau na pea꞉peke leekeme. 28Pate ame I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ la kitolo ekita꞉ dupa. Hali epima꞉ wanda꞉ homeke ma꞉nda꞉ handolo ipika꞉ta꞉ ya meawee la honema꞉ we pambea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto some ipika꞉ honema꞉ta꞉ mo wanda꞉ hakopu amba꞉ tunkulula꞉me. 29Koto ekina꞉ta꞉ naka꞉ popeke nane lekema꞉ neke hoke hau puelena꞉ yeke neke yolea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto leke yokaa baapeke. Pa ekipeke. Naka꞉ loke tieke tonka꞉na꞉ ti to hala꞉ alena꞉ puaama꞉na꞉ mo naka꞉ lokesiki homeke ma꞉nda꞉ alupao haeka꞉na꞉ta꞉ ota꞉ epilieke. 30Kutaa make naka꞉ popeke kikima꞉ neke hoke hau puelena꞉ lea꞉ka꞉na꞉ kota꞉ koto kikita꞉ tunkulu baapeke. Pa ekipeke. Naka꞉ loke tieke tonka꞉na꞉ ti to hala꞉ alena꞉ puaama꞉na꞉ naka꞉ paleke homeke alupao haeka꞉na꞉ta꞉ ota꞉ epilieke.

Tooli kiaasa꞉ ekina꞉ mana꞉ pimanu waleekeeki

(Ma꞉tiu 19꞉9,Maka 10꞉11-12, Luku 16꞉18,)

31Mo amba꞉ pi wieke ma꞉nda꞉ma꞉ make leeke pita꞉ dupa. Hali ma꞉nda꞉ epima꞉ ipika꞉ wanda꞉ kiao ota꞉ baalueke hone wia꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ mo wanda꞉ pa꞉ta꞉ Neketa꞉ ota꞉ baasome pi wape pa꞉la꞉ wape miniki haena꞉ hala꞉peke ya꞉la꞉me leekeme. 32Pate ame I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ la kitolo ekita꞉ dupa. Hali homeke ma꞉nda꞉ma꞉ a꞉nda꞉ ipika꞉ wanda꞉ta꞉ hali na yolo halia꞉pate pa hameke kone kiaeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ koto wanda꞉ma꞉ wetepe hali ma꞉nda꞉na꞉ da pea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ mo kiao baeya꞉ halima꞉ta꞉ mo wanda꞉ma꞉ hali yola꞉la꞉ hau pina꞉ la꞉la꞉ hali hala꞉me. Kutaa mo koto wanda꞉ mina꞉la꞉ hali make yola꞉la꞉ hau kone pita꞉la꞉me.

Pi la꞉ witolo hali keke wita꞉la꞉ ekina꞉ mana꞉ pimanu waleekeeki

33Amba꞉ hande ika꞉ meitonu pa꞉ta꞉ la haleeke yeke opu haleme pi ma꞉nda꞉ make dupa. Naka꞉ la꞉ wili pi na yambeleketa꞉ mo Tekehali pa꞉ta꞉ hali keke witolo la꞉ wilieki paeyao ota꞉ pea꞉peke leekeme. 34Pate ame I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ la kitolo ekita꞉ dupa. Ikana꞉ma꞉ la꞉ wita꞉la꞉ pi la꞉ wimika꞉na꞉ta꞉ kota꞉ mo hali keke witolo pimanu apa꞉tao na la꞉ wia꞉pa꞉peke. Kutupa mo Hepenina꞉ biki laa hali keke wita꞉la꞉ pi na lapa꞉peke. Pa ekipeke. Hepenita꞉ Koda꞉na꞉ pitu hala꞉ ale yeleke loa꞉me. 35Do kekena꞉ biki lo make na lapa꞉peke. Pa ekipeke. Do kenketa꞉ Koda꞉na꞉ anke ula꞉ ale yeleke loa꞉me. Mo hande Diutuseleme lo make na lapa꞉peke. Pa ekipeke. Mo data꞉ mo Kini tiekena꞉ daoni yeleke loa꞉me. 36Ika꞉ you lo kone ota꞉ na lapa꞉peke. Pa ekipeke. Ikana꞉ma꞉ ika꞉ itiki homeke siki kone topo pea hake o punu na peapeke ya꞉la꞉ ekina꞉ loa꞉me. 37Ikana꞉ma꞉ta꞉ pa Aowe o Dia꞉me homeke lapa꞉peke. Mandane pi apa꞉taemeka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ kotota꞉ hoke Sadanima꞉ wala꞉la꞉ pie.

Hoke ekima꞉ hombo peaasa꞉ ekina꞉ mana꞉ pimanu waleekeeki

(Luku 6꞉29-30)

38Amba꞉ la꞉ wimiki pi opu haleme pita꞉ dupa. Leke hoeyaeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ paa leke hoeyapa꞉peke. Kake hoeyaeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ paa kake hoeyapa꞉peke leekeme. 39Pate ame I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ la kitolo ekita꞉ dupa. Ma꞉nda꞉ma꞉ neke tekipuleke laeya꞉ka꞉na꞉ta꞉ nakana꞉ma꞉ hombo na peapeke. Hali ma꞉nda꞉ma꞉ naka꞉ popeke nanema꞉ pakena꞉ dakapoma꞉ lia꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ mo hoe nane pakena꞉ make lina꞉ la꞉ka꞉lapeke. 40Hali ma꞉nda꞉ma꞉ naka꞉ sedi muluekema꞉ neke pi yokaaluna꞉ mea haena꞉ lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ naka꞉ kosa꞉ aka꞉ make mina꞉ hala꞉peke. 41Handeteke hala꞉ hali tieke homeke ma꞉nda꞉ma꞉ hakoto mea tia polena꞉e alo hata꞉ pota꞉ tombo dupana꞉ tia pua꞉peke lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ nakana꞉ma꞉ta꞉ kotoeki haka꞉ta꞉pao tia pua꞉peke. 42Ma꞉nda꞉ma꞉ neke pa꞉ta꞉ ala꞉ta꞉ ma꞉nda꞉ honke lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ hala꞉peke. Kutupa make naka꞉ ala꞉ta꞉ ma꞉nda꞉ ta꞉ka꞉li kie lea꞉ka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ pa ta꞉ka꞉li hala꞉peke.

A꞉nda꞉ tunkuliki wanda꞉hali pa꞉ta꞉ pukima꞉ homa꞉la꞉eki

(Luku 6꞉27-28, 32-36)

43Amba꞉ la꞉ wimiki pi opu haleme pita꞉ dupa. Tapake pa꞉ta꞉ pukima꞉ homolota꞉ tunkuliki halita꞉ honditi pia꞉peke leekeme. 44Pate ame I̱ma꞉ iki pa꞉ta꞉ la kitolo ekita꞉ dupa. Ika꞉ a꞉nda꞉ tunkuliki haliweki pa꞉ta꞉ pukima꞉ homo make mo iki tanda kiteme wanda꞉hali epeaena꞉ Koda꞉ pa꞉ta꞉ yeni peao hapa꞉peke. 45Kutu pimika꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ikita꞉ ika꞉ hepeni hala꞉ Apa꞉na꞉ eiyeke tonu halimikie. Pa ekipeke. Ipikana꞉ma꞉ ipika꞉ natena꞉ pa̱a̱ta꞉ mo hoke wanda꞉hali epeke wanda꞉hali paeyao pa꞉ta꞉ mandake piki nate pa̱a̱ kone peaasa꞉me. Koto tupa꞉ kone mo epeke hau pu haleme wanda꞉hali hoke hau pu haleme wanda꞉hali pa꞉ta꞉ ipikana꞉ma꞉ lako iki paeyao mandake tupa꞉ kone ana꞉na꞉ halo hala꞉me. 46Ikana꞉ma꞉ mo iki pa꞉ta꞉ pukima꞉ homeleme wanda꞉hali homeke pa꞉ta꞉ a꞉nda꞉ pukima꞉ homemeka꞉na꞉ta꞉ pa ekipeke Koda꞉ma꞉ iki pa꞉ta꞉ epeke yenki kina꞉pe. Mo hande dakisi mu hala꞉ haliwekima꞉ kone kutu piki hau pu halememe. 47Ika꞉ ta꞉ma꞉ni pa꞉ta꞉manu homeke mo ta꞉na꞉ma꞉ homa꞉la꞉ pimanu lo haemeka꞉na꞉ta꞉ kota꞉ ikana꞉ma꞉ kotota꞉ ota꞉ hau pitoloma꞉me laa hone witelemepe. Dia꞉me. Mo pi na miki wanda꞉halima꞉ make ika꞉ ika꞉ kone kutu piki hau pu halememe. 48Ikana꞉ma꞉ ika꞉ hepeni hala꞉ Apa꞉ta꞉ ota꞉ tondepe wopu pea hala꞉ tupa꞉ iki make tondepe pea hao hapa꞉peke ya꞉la꞉me.